تغییرات قوانین مالیات های مستقیم 1404
در سال‌های اخیر، اصلاح و بروزرسانی قوانین مالیاتی در ایران با هدف بهبود شفافیت مالی، کاهش فرار مالیاتی و افزایش عدالت اقتصادی، شدت گرفته است. در همین راستا، مهم‌ترین تغییرات قانون مالیات های مستقیم در سال ۱۴۰۴ از سوی سازمان امور مالیاتی کشور اعلام و اجرایی شده‌اند. این تغییرات بر طیف وسیعی از مودیان حقیقی و حقوقی تأثیر می‌گذارند و آشنایی با آن‌ها برای صاحبان کسب‌وکار، حسابداران و مشاوران مالیاتی ضروری است. شرکت روشنگران کاسپین که یک شرکت دفاع و مشاور مالیاتی قزوین است در این مقاله به بررسی کامل این تغییرات خواهد پرداخت.
۱. اجرای سراسری سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی
یکی از مهم‌ترین تغییرات قانون مالیات های مستقیم در سال ۱۴۰۴، الزام تمامی مشمولان مالیاتی به استفاده از سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی است. بر اساس ماده ۲ قانون پایانه‌های فروشگاهی، تمامی واحدهای اقتصادی (اعم از حقیقی و حقوقی) باید تراکنش‌های مالی خود را از طریق این سامانه ثبت و گزارش کنند.
مزایای این تغییر:
- افزایش شفافیت مالی در گردش وجوه
- کاهش تخلفات و فرارهای مالیاتی
- تسهیل در بررسی اظهارنامه‌ها توسط سازمان امور مالیاتی
۲. حذف معافیت‌های مالیاتی غیرهدفمند
در راستای عدالت مالیاتی و جلوگیری از استفاده نادرست از معافیت‌ها، بسیاری از معافیت‌های مالیاتی غیرهدفمند در سال ۱۴۰۴ حذف یا محدود شده‌اند. به‌طور خاص:
- معافیت‌های مربوط به فعالیت‌های فرهنگی، هنری، ورزشی و خیریه تنها در صورتی اعمال می‌شوند که دارای مجوز معتبر از مراجع ذی‌ربط باشند.
- شرکت‌های دانش بنیان ملزم به ارائه گزارش‌های دقیق مالی شده‌اند تا از معافیت برخوردار باشند.
این تغییر باعث تمرکز بیشتر دولت بر معافیت‌های واقعی و اثربخش خواهد شد.
۳. تغییر در نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
یکی دیگر از مهم‌ترین تغییرات قانون مالیات های مستقیم در سال ۱۴۰۴، بازنگری در نرخ‌های مالیاتی اشخاص حقیقی است. نرخ‌های پلکانی قبلی تعدیل شده‌اند تا فشار کمتری بر اقشار کم‌درآمد وارد شود و سهم بیشتری از درآمدهای بالا گرفته شود.
نرخ‌های جدید:
- درآمد تا ۱۲۰ میلیون تومان در سال: معاف از مالیات
- درآمد ۱۲۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان: ۱۰٪
- درآمد ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان: ۲۰٪
- درآمد بالای ۶۰۰ میلیون تومان: ۳۰٪
مطلب پیشنهادی: مالیات بر درامد دلاری در ایران چگونه محاسبه می‌شود؟
۴. تشدید نظارت بر تراکنش‌های بانکی
سازمان امور مالیاتی در سال ۱۴۰۴ با همکاری بانک مرکزی، نظارت هوشمند بر تراکنش‌های بانکی را توسعه داده است. هرگونه تراکنش مشکوک، ورود و خروج مبالغ غیرعادی به حساب‌ها، مشمول بررسی مالیاتی خواهد بود.
مودیان باید برای هر تراکنش قابل توجه، سند مالی مستند و دلیل اقتصادی ارائه کنند. این اقدام در جهت کاهش کتمان درآمد و ایجاد عدالت مالیاتی است.
۵. تغییر در فرآیند رسیدگی به اظهارنامه‌ها
از سال ۱۴۰۴، فرآیند رسیدگی به اظهارنامه‌های مالیاتی به صورت هوشمند، سیستمی و ریسک‌محور انجام می‌شود. این یعنی:
- مودیان با ریسک بالا (بر اساس سوابق، گردش مالی، تطابق داده‌ها) تحت حسابرسی دقیق‌تر قرار می‌گیرند.
- مودیان خوش‌حساب از مشوق‌ها و رسیدگی سریع برخوردار می‌شوند.
این تغییر باعث تسریع در روند رسیدگی و تخصیص بهینه منابع سازمان امور مالیاتی شده است.
۶. اصلاح ماده ۱۶۹ و توسعه تبادل اطلاعات بین‌سازمانی
طبق اصلاح ماده ۱۶۹، کلیه دستگاه‌های اجرایی، بانک‌ها، بیمه‌ها و نهادهای دولتی موظف به ارائه اطلاعات مالی و معاملاتی اشخاص به سازمان امور مالیاتی هستند. این تغییر مهم امکان تطبیق دقیق اظهارنامه‌ها با اطلاعات واقعی را فراهم کرده است.
اطلاعاتی مانند:
- صورتحساب‌های بانکی
- قراردادهای ملکی و معاملات املاک
- اطلاعات بیمه و حقوق دریافتی
- خرید و فروش خودرو و طلا
۷. تقویت ضمانت اجرایی جریمه‌ها و جرائم مالیاتی
در سال ۱۴۰۴، جرائم مالیاتی با ضمانت اجرایی قوی‌تر همراه شده‌اند. تأخیر در ارسال اظهارنامه، ثبت‌نام در سامانه‌ها یا ارائه اطلاعات نادرست می‌تواند منجر به:
- جریمه نقدی تا ۳۰٪ مالیات متعلقه
- ممنوع‌الخروجی مدیران شرکت‌ها
- بستن حساب‌های بانکی یا انسداد فعالیت‌های اقتصادی
این تغییر به منظور افزایش انضباط مالیاتی و جلوگیری از اهمال‌کاری مودیان اجرایی شده است.
مطلب پیشنهادی: مالیات بر ارز دیجیتال + نحوه جلوگیری از جریمه سنگین
۸. تغییر در نحوه اعتراض به مالیات تعیین‌شده
یکی دیگر از مهم‌ترین تغییرات قانون مالیات های مستقیم در سال ۱۴۰۴، بازنگری در روند اعتراض مودیان به برگه تشخیص مالیاتی است. سامانه‌ای آنلاین برای ثبت اعتراضات فراهم شده و:
- زمان بررسی پرونده‌ها کاهش یافته است.
- امکان پیگیری روند رسیدگی به صورت آنلاین وجود دارد.
- جلسات هیأت حل اختلاف به‌صورت حضوری یا غیرحضوری برگزار می‌شود.
9. مالیات بر حقوق و دستمزد
| درآمد مازاد | نرخ مالیات |
|---|---|
| تا ۳٫۶۰۰ میلیارد ریال | ۱۰٪ |
| تا ۴٫۵۶۰ میلیارد ریال | ۱۵٪ |
| تا ۶٫۰۰۰ میلیارد ریال | ۲۰٪ |
| تا ۸٫۰۰۰ میلیارد ریال | ۲۵٪ |
| بالاتر از ۸ میلیارد ریال | ۳۰٪ |
- شمول برای همه کارکنان: این تغییرات شامل کارمندان دولت و بخش خصوصی می‌شود، به جز اعضاء هیئت علمی، قضات و برخی مقامات که معافیت‌های خاص دارند .
- مزایای غیرنقدی و عیدی: تا سقف ۱/۱۲ معافیت ماده ۸۴ قابل معاف از مالیات هستند؛ مازاد آن مشمول مالیات خواهد شد.
با روش‌های قانونی فرار مالیاتی آشنا شوید.
10. مالیات مشاغل و مالیات بر درآمد
11. مالیات مشاغل صنفی و سایر مشاغل
12. گسترش پایه مالیاتی و افزایش شفافیت
13. مالیات اجاره و املاک
14. اجرای بهتر و پایش تغییرات
جمع بندی
مهم‌ترین تغییرات قانون مالیات های مستقیم در سال ۱۴۰۴ نشان از حرکت نظام مالیاتی کشور به سمت هوشمندسازی، شفاف‌سازی و عدالت مالیاتی دارد. کسب‌وکارها، صاحبان مشاغل و فعالان اقتصادی باید با دقت این تغییرات را مطالعه کرده و سیستم مالی خود را با آن منطبق سازند تا از جرائم و مشکلات آینده جلوگیری شود. استفاده از مشاوره مالیاتی حرفه‌ای در این مسیر بسیار راهگشاست و می‌تواند در کاهش ریسک‌های مالیاتی بسیار مؤثر باشد.
